www.shipman.fora.pl

Karrex

Zeszyty 60, 61, 62 i 64 ŁODZIE OKRĘTOWE

W zeszytach od 60 do 64 będą elementy do budowy dwóch łodzi okrętowych. Niestety nie wiem które łodzie mają reprezentować, ale już wiemy z monografii Jean-Cloude Lemineura, że rozporządzenie z 1689 r. zezwalało na trzy łodzie na okrętach pierwszej rangi o masie powyżej 1500 ton:
chaloupe (ang. longboat),
grand canot (przetłumaczone w wersji ang. na barge) i
petit canot (przetłumaczone na cutter).

W kolekcjach (tej również) łodzie są uproszczone i różnią się jedynie wielkością.

Wymiary większej szalupy:
Długość całkowita ( z parapetem + stewa) bez steru -- 122 mm.
Szerokość parapetu w najszerszym miejscu - 37 mm
Wysokość rufy z parapetem bez kilu - 18 mm

Wymiary mniejszej szalupy:
Długość całkowita ( z parapetem + stewa) bez steru -- 105 mm.
Szerokość parapetu w najszerszym miejscu - 32 mm
Wysokość rufy z parapetem bez kilu - 16 mm

ZESZYT 61

W instrukcji zeszytu 61 jest błędna kolejność poszycia tzn. najpierw planki, a potem poszycie pawęży.

żeby było poprawnie na tym etapie, to należałoby zrobić drugie poszycie

Powinno być odwrotnie, najpierw oklejamy pawęż, a dopiero potem poszycie.

przykład poszycia dwuwarstwowego - pierwsze poszycie z orzecha, drugie z meranti

Przykłady pawęży szalup.

Przejdźmy do budowy wg instrukcji.

Wręgi w zestawie są zbyt toporne (jest ich za mało, są za szerokie i za grube). Jeżeli ktoś zdecyduje się na waloryzację, to na temat francuskich łodzi okrętowych jest na forum bardzo dużo informacji i przykładów ich wyglądu, będę sukcesywnie coś podrzucał.

WALORYZACJA
INFORMACJE WSTĘPNE

Przystępując do budowy własnych łodzi powinniśmy mieć plany, rysunki i wzory modeli. We wspomnianej monografii znajdziemy opisy, rysunki i plany wymienionych łodzi.

Największa z nich, CHALOUPE - szalupa, była używana do wielu zadań, w szczególności do transportu kotwic, zaopatrywania okrętu zwłaszcza w wodę podczas kampanii. Była również używana do holowania okrętu w razie potrzeby np. po utracie steru lub ściągania z mielizny. Także używana do przewozu oddziałów morskich.
Szalupa opisana przez Jean-Claude Lemineura, pod koniec XVII w. miała długość 36 stóp czyli ok. 11 m i według Jeana Boudriota ważyła około 8200 funtów. Liczyła do 20 wioślarzy. Wysokość burt w zależności od długości wynosiła 6 do 8 stóp (ok. 183 - 244 cm).

W skali 1:70 miałaby 157 mm

chaloupe

GRAND-CANOT - używana do lżejszych zadań była mniejsza i mierzyła 30 stóp (ok. 9 m 15 cm) - w skali 130 mm.

PETIT-CANOT - była identycznej budowy jak grand-canot, tylko najmniejsza, mierzyła 25 stóp i 6 cali (ok. 7 m 77 cm) - w skali 111 mm

grand canot

petit canot

Łodzie składowane były w luku na śródokręciu, jedna w drugiej, od największej do najmniejszej.

Z lewej strony autor zilustrował różnice w "kobyłce" (kołysce, podstawce) w części dziobowej i rufowej oraz rozłożenie podstaw/klinów zapasowych drzewc.

Dodatkowym źródłem może być monografia L'Ambitieux, w której jest mowa o dwóch łodziach:

Canot. A l'epoque les vaisseaux ne disposent que d'un seul canot, celui-ci a sept bancs.
Łódź. W tamtym czasie okręty miały tylko jedną łódź (canot), ta ma siedem ławek.

Chaloupe. Comporte onze bancs, retires lorsque le canot est place a l'interieur.
Szalupa. Posiada jedenaście ławek, zdejmowanych do umieszczeniu łodzi (canot) w środku.

Jak mamy wystarczające materiały, to decydujemy czy trzymamy się sztuki szkutniczej, korzystając z wymienionych (czyli w dużych łodziach robimy wręgi z kilku elementów):

Francuska canot z poczatków XVIII w., w typie ang. longboata

Francuska petit-canot z końca XVIII w. - przy niemal identycznym profilu jak w brytyjskiej pinasie, mocno odmienne linie wodnic, prawie takie same jak na większych łodziach. To tłumaczy brak zapału Francuzów do używania odrębnej nazwy "péniche"

czy jednak skorzystamy z dobrodziejstw uproszczenia (bo i tak można) i robimy wręgi z jednego lub dwóch elementów.

Artesien

W dziale FRANCUSKIE ŁODZIE OKRĘTOWE XVII w. zgromadziłem przykłady planów, modeli francuskich łodzi oraz łodzie z repliki HERMION - można zobaczyć jak to wygląda od środka, ale należy pamiętać, że w większości są to przykłady łodzi późniejszych.

Dalsze informacje dotyczące waloryzacji zbieramy w tym wątku.

Polecam również:
» Łodzie okrętowe / Łodzie ST / Łodzie HMS Victory
[link widoczny dla zalogowanych]
» SZALUPA
[link widoczny dla zalogowanych]

Karrex

WALORYZACJA

Na angielskim forum DeAgostini mieliśmy przykład waloryzacji, gdzie po zrobieniu kadłuba wg instrukcji, modelarz usuwał wręgi Dremelem i wklejał większą ilość węższych i cieńszych listewek (wręgów).
[link widoczny dla zalogowanych] - już niestety zniknęło

Przy usuwaniu wręgów można uszkodzić skorupę, więc zaproponuję inne wykonanie, mianowicie na podstawie wręgów z zestawu zrobić kopyto.

Jak zrobić łódź na kopycie pokazywał np. na Kodze Zbyszek:
[link widoczny dla zalogowanych]

Do wykonania kopyta i skorupy możemy też wykorzystać deskę montażową z wręgami z kolekcji.

Ja zrobiłbym to w ten sposób:
Po sklejeniu kopyta (wręgi + deska) i zeskosowaniu wręgów, okleić kopyto taśmą klejącą (izolacja przed klejem). Uformowane do kształtu nowe, cieńsze wręgi przykleić końcówkami do wręgów (kopyta). Potem okleić listwami poszycie (jak w kolekcji lub jak ja pokazałem). Po wyschnięciu odciąć wręgi na krawędzi burty, następnie wkleić w skorupę kolejne wręgi.

Tyle teorii, a praktykę można zobaczyć w moich relacjach z budowy szalupy (szalup Smile

) do Santisima Trinidad
Szalupa1 w typie angielskiej launch
http://www.shipman.fora.pl/santisima-trinidad-relacja-z-budowy-karrex,25/szalupa-1-relacja-z-budowy,827.html
Soleil Royal Szalupa2 w typie francuskiej chaloupe
http://www.shipman.fora.pl/sekcja-by-karrex,39/soleil-royal-chaloupe-czyli-jak-zrobic-szalupe,843.html
i Victory
[link widoczny dla zalogowanych]

Kopyto jak widać, można wykorzystać do kilku łodzi (np. druga jako osobny model z ożaglowaniem lub z wiosłami + [link widoczny dla zalogowanych]).

Polecam cykl p. Krzysztofa Gerlacha:
» DAWNE ŁODZIE OKRĘTOWE
[link widoczny dla zalogowanych]
oraz
» Łodzie okrętowe / Łodzie ST / Łodzie HMS Victory
[link widoczny dla zalogowanych]
» SZALUPA
[link widoczny dla zalogowanych]

W instrukcji jest mowa o lekkim postarzaniu poszycia. Co oni wiedzą o postarzaniu Wink

Ten to postarza

Part 61 - Weathering ship boats
https://www.youtube.com/watch?v=oUdLqUN-oD0
Part 62 - Weathering paint chipping effects on ship boats
https://www.youtube.com/watch?v=IRrTl833si4

Karrex

CHALOUPE

3D

W postaci „chaloupe” czy „grande chaloupe” nazwa ta była przez Francuzów używana w odniesieniu do wykorzystywanych na okrętach łodzi odpowiadających angielskim „longboat” i "launch". Zwykle z dwoma wioślarzami na każdej ławce (9-10 ławek, w sumie 18-20 wioseł), szeroka, bardzo silnie zbudowana. Pochylona rufa pawężowa, dość płaskie denniki. Służyła m.in. do przewozu kotwic, charakteryzowały ją stałe krążki na dziobie i rufie (jak w longbotach - w "launch" ewoluowały w ruchomy żurawik). W XVII i XVIII wieku istniały także wielkie wersje z pokładem lub częściowym pokładem, zwane „Chaloupe pontée” albo „Double chaloupe”.

ławka z jarzmem fokmasztu była demontowalna

Na kopycie największej łodzi robimy skorupę kadłuba. Oklejamy najpierw pawęż, potem robimy poszycie (wg zasad lub uproszczone). Wklejamy stewy, kil, ozdobne (profilowane) listwy burtowe oraz odbojnice. Zilustruję szalupą z Royal Louis.

Po odseparowaniu we wnętrzu wklejamy ożebrowanie (dokładne wg wzorów i zasad lub uproszczone), ławki sternika, pokładzik dziobowy, podłużniki, wewnętrzne wzmocnienia burtowe i greting,

następnie pozostałe elementy wnętrza szalupy, wzmocnienia dulek, cztery pachoły, krążki na dziobie i rufie, ławki wioślarzy, z jarzmami masztów, gniazda masztów, ster z okuciami i okucia wystrzałów.

Dalej wiosła, maszty, gafle, wystrzały, żagle, takielunek, kotwicę i trap.

szalupa z mniejszej jednostki l'Artesien

Karrex

ZESZYT 62

Znów rozczarowuje tym razem spasowanie elementu "pokładziku" dziobowego (w instrukcji jakoś jest dobrze Wink

).

Jeżeli robicie łodzie wg instrukcji lub waloryzujecie, ale z tym pokładzikiem,

sugerowałbym zmienić kolejność, najpierw okleić ściankę grodzi (bakisty), a potem pokładzik.
Tak jak na zdjęciach poniżej. Zapewne w naszych szalupach ze względu na wielkość, nie da rady zrobić drzwiczek Wink

w drugim przykładzie poszycie jest w poprzek, czemu inaczej, nie wiem.

Jak już pisałem zamiast pokładziku (bakisty) może być deska z jarzmem masztu - ruchoma (pamiętacie rysunek) lub stała jak poniżej.

I jeszcze przykład węzłówki ławki wioślarza

Również zmieniłbym "podłogę" (greting, poszycie dna) z tych trzech listew na pełne poszycie jak na prezentowanych już przykładach.

Karrex

ZESZYT 64

STER i RUMPEL

Przejrzałem zachodnie instrukcje i "trochę" rozczarowuje ster i rumpel.
Ster jest chyba klejony do pawęży - brak okuć zawiasów steru, a rumpel jest przeskalowany, toporny. Zacytuję moje zdanie wyrażone w innej kolekcji "...(strasznie przeskalowany, bardziej przypomina dyszel wozu niż rumpel z epoki Wink

).
Oczywiście, komu to nie przeszkadza to nie ma sprawy. ..."
i dalej:
Ja jednak zaproponowałbym inne rozwiązania.
Rumpel można zrobić z drutu mosiężnego np. ø = 0,6 mm (lub coś koło tego albo długiej szpilki wyprofilowanej jak na przykładach francuskich łodzi)
i wygląda to tak

(szczegóły [link widoczny dla zalogowanych])

Rumpel z drewna lub forniru.

Szczegóły wykonania [link widoczny dla zalogowanych]

Okucia to blacha z puszek - paski szer. ok. 0,9 mm;
bolce - szpilki ø = 0,6 mm;

Może kogoś zainspiruje do własnej metody wykonania i ją przedstawi. Zapraszam

Karrex

Sporo materiałów zebrałem na waloryzację dużej, "roboczej" CHALOUPE, ale moim faworytem byłaby:

smukła YOLE kapitana

Rivoli

świetnie wyglądają pokłady z kratownic (moim subiektywnym zdaniem oczywiście).

Creole

Są to przykłady z młodszych jednostek i szkoda, że ich nie było w epoce Soleil Royal.

Patrz temat:
» FRANCUSKIE ŁODZIE OKRĘTOWE w XVII w.
http://www.shipman.fora.pl/le-soleil-royal-dyskusje,137/francuskie-lodzie-okretowe,815.html#3589
[link widoczny dla zalogowanych]

Karrex

OŻAGLOWANIE SZALUPY

Łodzie można umieścić jak to zostało już pokazane, jedna w drugą w luku na śródokręciu, ale można pokusić się o "uzbrojenie" jednej z nich (lub dodatkowej) w maszty, żagle i otaklowanie, eksponowanej obok modelu w gablocie.

Dawno temu znalazłem ilustrację z ożaglowaniem trójmasztowej francuskiej chaloupe:

Trzy maszty, dwa z ożaglowaniem lugrowym, bezan z łacińskim i wystrzałem, bukszpryt i fok

W monografii [link widoczny dla zalogowanych] znajdziemy kilka dalszych rysunków, pokazujących inne typy ożaglowania szalup
1) dwumasztowe rejowe; 2) rozprzowe z bukszprytem i sztakslem,

3) trzymasztowe lugrowe z bukszprytem i wystrzałem, na bezanie rozprzowe; 4) dwumasztowe łacińskie;

schemat otaklowania - drzewce, żagle i olinowanie

i innych przydatnych w waloryzacji.

Jeszcze rysunek stron z akcesoriami - wiosła (1), maszty (2-6), flagi i bandery (7-16), okucia (18-39), bosak (40), kotwica (41), lina odbojowa (42), trap (43), falkonety (45, 46), czerpak (47).

Lina odbojowa (42)

Karrex

ZESZYT 64

DULKI, ŁAWKI i GRETING

Zwracałem uwagę na ster i rumpel, ale przegapiłem dość istotny błąd.
W zeszycie 64, w instrukcji 64f przeczytamy